La ciudad blanca de Sucre en de cerro rico de Potosi

Ons avontuur begint jammer genoeg op zijn laatste benen te lopen, dus even terugblikken op de voorbije maanden doet echt wel deugd.

SUCRE
Na onze capriolen in de Jungle besloten we het groepje Los Belgas te verlaten en weer op ons eentje met zijn 2 rond te trekken. Met de gammele bus vanuit La Paz over Oruro richting de witte stad of la ciudad blanca Sucre getrokken. Sucre is de hoofdstad van Bolivia maar heeft de allures van een hoofdstad uit lang vervlogen tijden. Waar je in La Paz niet echt een historisch centrum had en niet veel sporen van geschiedenis vond, zijn die in Sucre over de ganse stad zichtbaar. Maar Sucre is blijven stilstaan, industrie, transport of economie hebben zich niet echt ontwikkeld in de onmiddellijke buurt waardoor de stad zijn 'hoofdstadpositie' meer en meer moet afstaan aan La Paz. Enkel het justitiepaleis bevindt zich nog in Sucre terwijl het economisch hart in Santa Cruz ligt en het administratieve en bestuurlijke centrum in La Paz is.

Wat ons opviel in Sucre was de rijkere binnenstad en het gebrek aan echte Indianen. Het centrum is helemaal heropgewaardeerd (schitterende witten huizen en koloniale gebouwen) en onbetaalbaar geworden voor jonge gezinnen, de armere, oorspronkelijke bevolking of de grotere families, waardoor die meer en meer naar de rand van de stad gedreven worden (vergelijk het met Gent waar je hetzelfde fenomeen hebt). De inwoners van Sucre zijn ook meer vol van zichzelf en meermaals zagen we hoe rijkere Bolivianen armere medelandgenoten (meestal Indianen) denegrerend of zelfs arrogant behandelden. Het gaf ons een vreemd gevoel...
Voor het eerst in een maand zagen we ook een centrale plaza vol jonge gasten in moderne, Westerse kledij en alle gadgets (moet heel confronterend zijn voor de campesinos als ze even naar de binnenstad afzakken om dit te zien. De kloof tussen arm en rijk was nergens meer zichtbaar.).

Ondertussen had ik nogal ferm last van de vooruitgang van de achteruitgang en mocht ik een dagje of 2 in bed blijven met wat koorts en veel vochtverlies uit alle openingen. (Annebel zou dezelfde symptomen een dag of 2 later in Potosi krijgen.).

Uiteindelijk toch bijna drie dagen in Sucre gebleven en 2 Australiêrs (Matt en Tani), die we eerder leerden kennen op de Inca Trail in Peru, opnieuw tegen het lijf gelopen. Geestige tijd gehad...

La ciudad blanca

Sucre

De enige echte Volkswagen Brasilia

POTOSI
Om het belang van Bolivia en Zuid-Amerika  voor de Spanjaarden en de daaraan verbonden rijkdom te begrijpen moet je richting de stad Potosi trekken. Daar heb je de Cerro Rico of rijke berg. De berg zat indertijd barstensvol zilver (nu vol gaten, mijnwerkers en dynamiet), wat voor de Incas en de inheemse bevolking daarvoor, een heilig metaal was (goud was bloed van de zonnegod, zilver dat van de maangod). De Spanjaarden hielden er andere ideeen op na en de exploitatie van de berg bracht welvaart in Europa en miserie in de regio rond Potosi. Ooit deed men een berekening wat al het zilver indertijd met de wereldeconomie deed en men vergeleek het een kapitaalsinjectie van meerdere Marshallplannen in 1 enkele keer.
Na de onafhankelijkheid van Bolivia kwam de mijn in staatshanden en was het er relatief veilig en goed werken, maar toen de exploitatie te veel geld begon te kosten liet de staat de berg als een baksteen vallen en namen mijnwerkerscooperaties het heft in handen om er witzilver, tin, zink en lood uit de berg te halen (echt puur zilver is er al jaren niet meer te vinden). Maar de keerzijde van de medaille is  dat de werkomstandigheden heel hard zijn, veiligheid prioriteit zero heeft en mijn-ingenieurs al helemaal overbodig zijn (alles berust op het gevoel en ervaring, het geloof in Pachamam (moeder aarde) en de Tio (de Duivel in de berg)).
Vooraleer we de berg ingingen zijn we eerst de film El minero del diablo gaan zien (een aanrader mocht je hem in Belgiê kunnen huren of downloaden) over de goeie 800 kinderen die noodgedwongen in de mijnen moeten werken (confronterend). Daarna alleen (Annebel had nogal ferm last van haar stoelgang en mocht op haar beurt in bed blijven. Eigenlijk hadden we het alletwee ferm zitten waardoor we Latine-America omdoopten tot LatRine-America) de mijnen ingetrokken met gids Choco. Maar eerst een noodzakelijke tussenstop gemaakt in 1 van de wijken van de mineros om er pure alcohol, fruitsap (om den alcool wat smaak te geven), coca-bladeren (voor mezelf en de mineros), bicarbonaat en dynamiet aan te schaffen. Daarna de unieke en niet ongevaarlijke tocht door de kleine, hete mijngangen (Bolivianen zijn niet van de grootste) ondernomen, gegidst door een ex-mijnwerker. De berg staat bekend als de berg die mensen levend opeet en dat doet hij ook. Gemiddeld wordt een mijnwerker niet ouder dan 40 jaar na een 20 jarige carriere in de mijnen. Toch blijven er nieuwe mineros komen omwillen van het (relatief) goeie geld en de band die ontstaat tussen de mijnwerkers. Elke ploeg gaat door het vuur voor elkaar en de 1 wil niet zonder de ander afdalen (vechtpartijen tussen verschillende ploegen om een nieuwe ertsaders zijn schering en inslag). Een bezoek waaraan ik nadien nog veel terugdacht (misschien ook door mijn gekneusde ribben van in een mijngat te sukkelen of mijn suizende oren van een, te dichtbij aangestoken staaf dynamiet of de hoestbuien en snuitserenades met een zwarte zakdoek als gevolg.
Ons bezoek in stijl geeindigd in 1 van de mijnwerkersketen met het nodige, slechte bier en uitgedroogd vlees met zachte papas fritas. Trouwens nog 1 van de hobbys van de mijnwerkers: drinken tot je letterlijk omvalt. Doen ze bij iedere gelegenheid en zeker in het weekend. Daarna wordt er wat gevochten en dat vechten is nu deel van het cultureel patrimonium van Bolivia. Rare jongens, die mineros...

Potosi met de alomtegenwoordige Cerro Rico.

'Choco' met wat pure alcool.

Dynamiet met nitroglycerine voor 2 euro (legaal gekocht)...

El minero Flaminga...

Listo.

El jefe van de ploeg. Let op de dikke kaken vol coca bladeren.

Arsenicum komt gewoon van tussen de rotsen gelopen. Enige manier om je handen te desinfecteren voor je eet, drinkt of wat dan ook, is erop urineren...

Nagenieten en een staafje dynamiet oproken.

Las casa de la moneda.



2 mineros met hun Tio (de duivel), waar ze veel ontzag voor hebben en practisch iedere dag offers brengen.